Home » Nieuws & achtergrond » De fiscale behandeling van de eigen woning in echtscheiding

De fiscale behandeling van de eigen woning in echtscheiding

16 augustus 2020

Indien er in een echtscheiding sprake is van een koopwoning die ofwel onderdeel is van de huwelijksgemeenschap van de echtgenoten ofwel om andere reden gemeenschappelijk eigendom is, dan dienen er ook afspraken te worden overeengekomen over de verdeling van deze woning. Deze afspraken houden in dat één van beide echtgenoten de woning overneemt met ontslag van de andere echtgenoot uit de hoofdelijke aansprakelijkheid voor de hypothecaire verplichtingen of dat de woning wordt verkocht aan een derde.

 

In beide gevallen is het belangrijk oog te hebben voor de fiscale behandeling van de woning in de aangifte inkomenstenbelasting, in die zin dat deze aangifte extra aandacht verdient in de jaren van en rond uw echtscheiding. Met name indien er:
 

 

  1. nog sprake is van een woning die gemeenschappelijk eigendom is; en
  2. één van de (ex-)partners al uit de woning is vertrokken; en
  3. de achtergebleven (ex-)partner de woning nog bewoont en de volledige hypotheekrente betaalt.

 

 

In dit artikel besteedt advocaat en scheidingsmediator Marten Arnold (kort) aandacht aan het behouden van volledige hypotheekrenteaftrek in de hiervoor beschreven situatie.

"De belastingaangifte verdient extra aandacht in de jaren van en rond uw echtscheiding"

Belastbare inkomsten uit eigen woning

Uit de Wet Inkomstenbelasting 2001 (IB2001) volgt dat de inkomsten uit eigen woning onderhevig zijn aan belastingheffing in box 1. Deze belastbare inkomsten uit eigen woning worden als volgt berekend:

de voordelen uit eigen woning (het eigenwoningforfait) verminderd met de op die voordelen drukkende aftrekbare kosten (meest voorkomend: hypotheekrente).

Aangezien de betaalde hypotheekrente over het algemeen een hoger bedrag is dan het eigenwoningforfait, leidt dit in de praktijk vaak tot negatieve inkomsten uit eigen woning.

 

Fiscaal Partnerschap tijdens het huwelijk

Vanuit het fiscaal partnerschap tijdens het huwelijk hebben partners de mogelijkheid de hiervoor beschreven inkomsten uit eigen woning over en weer vrij toe te rekenen, waarbij kan worden afgeweken van de daadwerkelijke eigendomsverhouding. Dit heeft dan tot gevolg dat het inkomen van de partner dat wordt belast met het hoogste progressieve box-1 tarief zo ver mogelijk kan worden 'gedrukt'. Dit leidt tot de uitkomst dat er minder inkomstenbelasting verschuldigd is. Indien hij/zij in loondienst werkzaam is en de werkgever lopende het jaar al belasting heeft afgedragen bij betaling van het salaris, leidt dit doorgaans tot een jaarlijkse teruggave van inkomstenbelasting.

 

Renteaftrek alleen in geval van hoofdverblijf?

Uit de Wet IB2001 volgt dat een woning alleen als eigen woning kwalificeert voor zover de woning als hoofdverblijf ter beschikking staat. In dat kader gaat het niet om de inschrijving in de gemeentelijke basisadministratie, maar om de feitelijke verblijfplaats. Met andere woorden: indien de samenleving van (ex-)partners duurzaam is verbroken, is de gezamenlijke woning geen eigen woning meer in de zin van de Wet IB2001 en is er voor de vertrokken partner geen aanspraak meer op aftrek over zijn deel van de betaalde hypotheekrente.

Ten behoeve van scheidingssituaties is echter een uitzondering opgenomen in de wet, inhoudende dat een woning voor ten hoogste twee jaren na het feitelijk vertrek nog fictief als eigen woning kan worden aangemerkt.

De hiervoor beschreven mogelijkheid van vrije toerekening staat open tot en met het jaar waarin het fiscaal partnerschap eindigt. Bij gehuwde partners is dat tot het jaar waarin zowel het verzoekschrift tot echtscheiding is ingediend en partijen op een verschillend adres staan ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie.

 

Bij einde fiscaal partnerschap, toch aftrek behouden?

Hoe moet na het eindigen van het fiscaal partnerschap dan worden gehandeld om ervoor te zorgen dat, zo lang een woning nog gezamenlijk eigendom van de ex-partners en een van hen de volledige hypotheekrente betaalt, een volledige aftrek te behouden in de sfeer van de inkomstenbelasting?
 

Alimentatie-route

Een eerste mogelijkheid in de 'alimentatie-route'. Er kan door de ex-partners worden afgesproken dat zowel het afwijkende gebruik van de woning als de afwijkende draagplicht van de rente als "ontvangen en betaalde partneralimentatie" worden opgevoerd. De achterblijvende partner betaalt dan de volledige hypotheekrente, maar geeft in de aangifte IB de helft hiervan op als betaalde partneralimentatie. Het is wel belangrijk dat deze afspraken goed worden vastgelegd, aangezien partneralimentatie leidt tot heffing bij de ontvanger en een aftrekpost bij de betaler. Het is dus raadzaam in een overeenkomst vast te stellen dat de van de eigendomsverhouding afwijkende rentebetaling bij wijze van partneralimentatie plaatsvindt. Op deze wordt dan de volledige hypotheekrenteaftrek behouden.
 

Netto verrekening

Een tweede mogelijkheid is de route van de zogeheten 'netto verrekening'. Deze methode gaat niet uit van correctie in de aangifte IB, maar van betaling door de een aan de ander uit hoofde van een woonkostenvergoeding. Aangezien de een de volledige rente betaalt, kan dat voor een deel worden aangemerkt als een vergoeding voor het gebruik van de woning en kan er door middel van een verrekening eveneens volledige aftrek van hypotheekrente behouden blijven.

 

Bij de begeleiding van uw echtscheiding denken wij graag met u mee om ongewenste fiscale gevolgen te voorkomen en de voordelen daar waar gewenst en mogelijk te behouden. Wilt u meer informatie of advies over een echtscheiding en de afspraken die u in verband daarmee moet maken? Neemt u dan contact op met ons kantoor! Wij helpen u graag verder.

Heeft u vragen na het lezen?

Wij bellen u graag terug.

Scheidingsmediation of advocaat bij echtscheiding

Vooral in het personen- en familierecht kunnen de emoties hoog oplopen. Wij luisteren naar u. Onze mediator en advocaten zijn gespecialiseerd in het afwikkelen van echtscheidingen zowel gezamenlijk middels mediation...

Mediation

Wettelijke indexering onderhoudsbijdragen

Voor hen die maandelijks een bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van zijn/haar minderjarige kind(eren), dan wel levensonderhoud en studie van zijn/haar jongmeerderjarige kind(eren) dan wel in het...

Artikel